|
Fragment mapy okolic Dobromierza z 1936 roku. Ze zbiorów własnych
autora
Borów
Pierwotna nazwa wsi "Borow" wskazuje bez wątpienia na
jej słowiańskie początki. Po raz pierwszy wspomniano Borów jednakże
dopiero w dokumencie z 1376 roku. W jego treści wspomina się wyraźnie,
iż "przed wieloma laty" Gunther von Ronow sprzedał
Gunczelinowi von Czirnen, właścicielowi wsi, tamtejsze dobro
rycerskie. Wieś zatem musiała istnieć znacznie wcześniej, niż
wynikałoby to z daty wystawienia dokumentu.
Wspomniany dokument jest najlepszym świadectwem pierwotnego
charakteru wsi; była to duża wioska, w której istniał majątek
rycerski i mieszkali chłopi. Rycerze posiadali prawo do wypasu owiec,
aż po granice wsi Roztoka. Wieś kilkakrotnie w okresie II poł. XIV
w. zmieniała swych właścicieli. W 1389 roku tutejszy folwark
posiadał Heinrich von Schweinichen, który zapisał go jako uposażenie
wdowie swej żonie Katarzynie. Równolegle jednak jako dziedzice majątku
wymieniani są członkowie rodu von Czirn. Przypuszczać zatem należy,
iż we wsi istniały w tym czasie co najmniej dwa folwarki (potwierdzałaby
to podwójna niemiecka nazwa wsi "Bohrau-Seiffersdorf"). W
1397 roku siedziała tu rodzina von Bergen (Berchin), niemniej główny
majątek nadal spoczywał w ręku rodziny von Czirn. W XVI i XVII
wieku jako właściciele wsi wymieniani są członkowie rodu von
Schweinichen, właściciele pobliskiego zamku Świny. 3 lutego 1598
roku Conrad Młodszy von Hochberg, właściciel pałacu w Roztoce,
zakupił wieś od Franza von Schweinichena. Od tego czasu wieś
wchodziła w skład majętności von Hochbergów na Roztoce aż do
1945 roku Odgrywała ona poważniejszą rolę jedynie w okresie średniowiecza.
W okresie wojny trzydziestoletniej niemal doszczętnie zniszczona,
nigdy nie zdołała się podnieść do dawnej świetności. Jeszcze w
opisie z 1785 roku autorstwa Zimmermanna wspomina się tu zaledwie 99
mieszkańców. Większość z nich zobowiązana była do pracy na
folwarku należącym do von Hochbergów; we wspomnianym 1785 roku
wymieniono jedynie 16 zagrodników (nie było tu zatem wolnym bogatych
chłopów zwanych kmieciami). Można zatem wyciągnąć wniosek, iż
po zniszczeniach wojny trzydziestoletniej i prawie kompletnym
wyludnieniu wsi, właściciel majątku przejął na własność większość
gruntów należących niegdyś do chłopów. Warto wspomnieć, że w
tym czasie na terenie wsi wymieniany jest młyn wodny, który również
należał do rodziny von Hochberg i był jedynie oddawany w dzierżawę.
Nowy rozwój wsi datuje się na II połowę XIX i I połowę XX
wieku, kiedy to rozpoczęto tu na szeroką skalę eksploatację
granitu. Pierwsze prace górnicze podejmowali von Hochbergowie; do
nich też należała aż do 1945 roku większość z kamieniołomów.
W 1896 roku do Borowa doprowadzono linię kolejową w ramach budowanej
wówczas trasy Jawor-Marciszów. Przyspieszyło to w znacznym stopniu
rozwój wioski i możliwości zbytu eksploatowanego tu granitu. W
latach dwudziestych XX wieku wybudowano w Borowie osiedle dla
pracowników kamieniołomów zwane kolonią albo po prostu
"Osiedlem" (niem. Siedlung). W owym czasie liczba ludności
wsi wzrosła prawie czterokrotnie w stosunku do 1785 roku i obejmowała
już ponad 350 osób. Atrakcją wioski leżącej wówczas na terenie
powiatu jaworskiego był okazały dąb "Bolko", którego obwód
miał ponad 7 metrów, a jego wiek oceniano na co najmniej 500 lat.
Warto dodać, iż pod koniec okresu II wojny światowej w kamieniołomach
w Borowie zatopiono liczne dzieła sztuki należące do von Hochbergów
z Roztoki (być może również z innych majątków). Jeszcze w latach
pięćdziesiątych XX wieku z wody zalanych wyrobisk wyciągano
rapiery, elementy zbroi itd. Po II wojnie światowej wieś nosiła
tymczasowo nazwę Gniewomirowice, jednakże w 1948 roku zmieniono ją
na obecną Borów. Mimo swego malowniczego położenia nad Radynią,
wieś ze względu na liczne wyrobiska granitu nie może być
wykorzystywana turystycznie.
Tomasz Niesiecki
|